Vastgeroeste gewoontes in een altijd veranderende wereld
Gewoontes krijg je met de paplepel ingegoten, de goede en de slechte. Je leert als baby hopelijk al snel dat huilen positieve aandacht of eten oplevert. Gewoontes zijn functioneel. Het kost je nauwelijks energie om je tanden te poetsen of te fietsen. Je kent blind de weg naar je werk. Zo houd je mentale ruimte over voor
interessantere dingen. Maar raadselachtiger is het als we keer op keer iets doen wat duidelijk niet (meer) werkt. Zoals te weinig slapen, bewegen, ongezond eten, roken, drinken, altijd te laat komen, nagelbijten of op een iets ander vlak, altijd op foute partners vallen, of blijven hangen in een relatie die duidelijk niet meer werkt. Zijn we gedoemd te blijven hangen in dysfunctionele gewoontes of hebben we vrijheid te veranderen? Als je de drie kernprincipes van verandering kent en toepast kun je alle gewoontes veranderen die je wilt.
Gewoontes veranderen
Voor gewone stervelingen is wilskracht alleen niet genoeg om gewoontes te veranderen. Je moet weten hoe gewoontes tot stand komen en die kennis slim gebruiken. Gewoontes komen niet uit de lucht vallen. Je hebt ze zelf gecreëerd al ben je je dat vaak niet bewust. Vooral niet als het een gewoonte is waar je van af wilt.
Real life
Neem nu iets in gedachten waar je echt van af wilt. Bijvoorbeeld dat je te lang en te laat blijft appen, zelfs als je al in bed ligt, of te veel koekjes eet bij de thee, of ben je ‘verslaafd’ aan een persoon met wie je beter geen relatie kan aangaan. Of ben jij iemand die aan het eind van de dag perse een borrel wilt? Maar je baalt ervan dat het je vrijwel nooit lukt om het bij 1 glas te houden, bovendien snack je dan te veel zodat je ’s avonds geen zin meer hebt in een gezonde maaltijd.
Charles Duhigg beschrijft in ‘the Power of Habit, why we do what we do’ de 3 kernprincipes:
1. Het signaal
2. De routine zelf
3. De beloning
1. Het signaal
Wat is precies jouw signaal/ trigger om bijvoorbeeld te gaan borrelen? Triggers kunnen van alles zijn. Het kan een bepaald tijdstip zijn, gedrag, geluiden of geuren of een gemoedstoestand. Soms ben je je niet bewust van de trigger en moet je jezelf trainen in aandacht om daar je licht op te laten schijnen.
2. De routine
De routine zelf is precies de gewoonte die zich dan ontvouwt, wat je gaat doen nadat de trigger zich heeft aangediend. Hier wil je van af.
3. De beloning
De beloning, wat het je bewust of onbewust oplevert, is eigenlijk de belangrijkste sleutel tot verandering. Hier doe je het namelijk allemaal voor. Waar ben je eigenlijk naar op zoek? Welk verlangen probeer je te vervullen?
Vrijheid tot verandering
Als je je terug vrijheid wilt vinden moet je je eerst bewust worden van deze drie fases en ze duidelijk in kaart brengen. Breng in je herinnering dat de gewoonte waar je nu last van hebt iets is waar je regelmatig in ‘getraind’ hebt tot nu toe.
Let op je gedachten, want het worden je woorden.
Let op je woorden, want zij worden je handelingen.
Let op je handelingen, want zij worden je gewoontes.
En je gewoontes verharden zich in je karakter.
Dat is hoe je leven zich ontvouwt.
Wat is jouw signaal aan het eind van de dag waardoor je in beweging wilt komen om een borrel te bemachtigen? Misschien is het de klok, dit tijdstip iedere dag om een uur of 6 / 7? Misschien de gedachte dat je het nodig hebt om te ontspannen na je werk? Een vaag onrustig gevoel?
De routine is dat je na die trigger ervoor zorgt dat je jezelf een drankje inschenkt. En voor je het weet de volgende. Na je vierde glas kan het je niet meer zoveel schelen, maar de volgende ochtend baal je er weer van. Je voelt je moe.
De beloning, daar draait die gewoonte om voor jou. Maar het verlangen dat je hiermee probeert te vervullen, kan je ook op een andere en betere manier vervullen, zonder de nare bijwerkingen. Gebruik je mindfulness practice om je hier meer van bewust te zijn.
Bij nadere reflectie merk je op dat je ervan overtuigd bent geraakt dat je zonder een drankje de werkstress niet achter je kunt laten. Dat je het ‘verdient’ na zo’n dag hard werken. Je bespeurt een onrustig gevoel van verveling en ook een soort eenzaamheid. Je merkt op dat je het drinken verbonden hebt met sociaal contact. Je diepere verlangen ligt eigenlijk meer op dat gebied.
Alternatieven
Probeer een paar alternatieven om het verlangen beter te onderzoeken en te ontdekken wat echt vervulling geeft. Ga bijvoorbeeld een half uurtje rennen of fietsen na je werk. Daarmee raak je de onrust uit je systeem kwijt en voel je je ontspannen, voldaan en fit. Probeer een paar keer uit hoe je vrienden kunt ontmoeten met
non-alcoholische drankjes. Misschien kun je beweging combineren met sociaal contact. Ga samen rennen/ bewegen. En daarna samen een gezonde hap eten.
Als je zo een paar keer hebt ervaren dat je je veel beter voelt, merk je dat je dwangmatige verlangen weg is. Je merkt dat je vrij bent om de borrel over te slaan als je wilt. Je kunt kiezen soms wel, soms niet, je hebt je vrijheid terug.
Samenvattend: voorkomen is beter dan doorbreken
In deze 3 stappen kun je dus je nare, slechte of ongezonde gewoontes positief veranderen. Hierbij draait het erom dat je je slechte routine vervangt door een beter alternatief die een zelfde beloningsgevoel geeft. Klein, laagdrempelig beginnen en iedere dag een beetje doen, maakt uiteindelijk het grote verschil. Zo kun je elke gewoonte veranderen.
Goed om in gedachten te houden: voorkomen is beter dan doorbreken! Als je eenmaal een gewoonte hebt ontwikkeld is het altijd lastiger er weer vanaf te komen. Dus als het kriebelt, begin er gewoon niet aan!
Wat zijn de gewoontes die jij in je leven wilt veranderen? Ik ben benieuwd wat deze inzichten je gaan opleveren. Laat je het weten in een reactie onderaan dit bericht?
