Het vuurtje van verlangen brandend houden
We zijn starre gewoontediertjes en houden dingen graag bij het oude en bekende, maar tegelijkertijd hunkeren we naar avontuur en verandering. Hierin ligt een interessant dilemma. Om economisch te zijn gaat je brein voordat je het weet op de ‘automatische piloot’ en verval je tot ‘cognitieve rigiditeit’ – je denkt steeds op dezelfde manier. Dat heeft voordelen en nadelen. Maar om innovatief te zijn, wil je met een frisse blik kunnen kijken, zodat je nieuwe mogelijkheden kan zien. We doen dit op alle terreinen: in ons (liefdes)leven en in ons werk. Hoe je het vuurtje van verlangen brandend houdt in een lange termijn liefdesrelatie hoor je in de volgende Tedtalk van Esther Perel, en in deze blog geef ik je 3 praktische tips om duurzaam inspiratie en een innovatieve blik te houden op de werkvloer.
Gewoonte maakt blind
Creativiteit op de werkvloer is tegenwoordig een must. Je ziet je woon- of werkplek, waar je waarschijnlijk dagelijks tijd doorbrengt, al lang niet meer. Evenals je geliefde, je kinderen, je vrienden. Wat je ziet is je herinnering, het mentale beeld wat je er na een eerdere perceptie al van gevormd hebt en je gedachtes daarover. Zo werkt ons brein: de allereerste keer dat je iets/iemand ziet, zie je de pure vorm en kleur zoals die aan je verschijnt. Je brein maakt daar dan een mentaal beeld van, plakt daar associaties aan vast en vervolgens zie je steeds dat mentale beeld i.p.v. ‘het echte ding’. Dit heet ‘habituele perceptie’.
Het voordeel hiervan is dat je snel dingen kunt herkennen die je al eerder hebt gezien. Het nadeel is dat je niet echtziet wat er voor je is, er gaat veel aan je voorbij. Al zitten we in dezelfde ruimte, we zien niet allemaal hetzelfde. Iedereen heeft zo zijn eigen unieke programmering afhankelijk van wat hij heeft meegemaakt in zijn leven en zijn interpretaties daarvan, m.a.w. zijn geschiedenis en zijn gewoonten.
Beginnersgeest
Dat gewoonte blind maakt, routine ontwikkelt en mensen minder innovatief maakt, is binnen organisaties allang bekend. Voordelen van routine zijn o.a. dat mensen sneller kunnen werken en veel expertise hebben, nadelen zijn blinde vlekken voor nieuwe mogelijkheden. Om die reden laten sommige bedrijven structureel 20% van hun personeelsplaatsen onbezet, om ze met freelancers te kunnen invullen. Een mooi initiatief dat hierop inspeelt is de organisatie Jonge Honden. Zij werken als freelancers op projectbasis binnen bedrijven die graag de nieuwste academische kennis, een frisse blik en een ondernemende instelling in huis halen. Oftewel: een jonge hond. Maar ook een jonge hond wordt oud. Hoe houden zij vernieuwing als constante factor in stand? Is het mogelijk? Bij Jonge Honden mag je maximaal twee jaar in loondienst blijven en degenen die daarna nog binnen Jonge Honden een onderneming willen starten, mogen nog 3 of 4 jaar blijven. Dus door continu in beweging te blijven, waarborgen ze vernieuwing. Met ‘flexivals’ komen ze regelmatig bij elkaar ter inspirering, lering en vermaak.
Gewoonten maken oud.
Jong blijf je door de bereidheid tot verandering.
Creativiteit: hoe meer je het gebruikt, hoe meer je ervan hebt
Met mindfulness kun je er bewust voor kiezen om habituele perceptie en cognitieve rigiditeit te doorbreken, zodat je creatiever kan zijn. Wat kan er saaier zijn dan in je dagelijkse sessie steeds maar je aandacht te moeten richten op de adem!? In werkelijkheid ervaar je dat saaiheid en verveling alleen voorkomen in een onrustige geest die ‘mindless’ is en steeds op zoek naar amusement. Alles wat je daarentegen met aandacht doet, wordt boeiend en levendig, de adem die nooit hetzelfde is, de afwas, de dagelijkse wandelingen met de hond, etc. Maar je moet het doen om het te ervaren!
Hier zijn de 3 tips voor een frisse blik voor topprestatie. Kenmerkend voor mindfulness is dat je ruimte creëert, dit is de essentie van creativiteit en een beginnersgeest. Herinner jezelf regelmatig aan deze mogelijkheden zodat je dit vleugje openheid en inspiratie altijd bij je hebt:
Tip 1: Sterker met stress? Schiet niet meteen af wat misschien (nog) niet in jouw plaatje past
Sterker met stress? Hé, een nieuw geluid! Geef niet alleen aandacht aan waar je al van overtuigd bent, maar verdiep je ook in het tegendeel. Dat opent nieuwe perspectieven en stimuleert je brein nieuwe verbindingen te maken. De Amerikaanse psycholoog Kelly McGonigal zegt dat stress alleen slecht is als je denkt dat het slecht voor je is. In plaats van direct categorisch te denken dat stress slecht voor je is, laat je verrassen door haar Tedtalk ‘Hoe stress je vriend kan worden’.
Tip 2: Met Picasso in bad
Naar verluidt ging Picasso, een van ’s werelds meest creatieve geniën, als volgt te werk voor het creëren van zijn grensverleggende meesterwerken. Hij had een idee/thema/probleemstelling/vraag, wat hem op dat moment maar bezig hield. Terwijl die vraag continu in zijn aandacht was, ging hij met zijn ogen en zintuigen wijd open ‘op pad’. Hij verzamelde onderweg van alles wat hij tegenkwam, wat intuïtief op de een of andere manier met zijn thema te maken had, al wist hij nog niet precies hoe en wat. Een stuk karkas van een dood beest, een roestige fietsvelg, stukken hout, steen, etc.
Daarna liet hij het thema een tijdje helemaal los en creëerde ruimte door iets heel anders te gaan doen; een lange wandeling te maken, ergens koffie te gaan drinken, of een bad te nemen. Daarna kwamen de creatieve ideeën op onverwachte momenten opborrelen, waar hij later mee aan de slag ging.
Deze principes kun je precies zo toepassen in je eigen leven:
- Wat is je vraag/thema? Schrijf het op als je wilt, denk erover na.
- Laat het los, ga iets heel anders doen (fysiek, nu er niet meer over nadenken), creëer ruimte in je geest.
- Als je iets heel anders aan het doen bent, kunnen er ineens allerlei ideeën opborrelen over hoe je het zou kunnen aanpakken.
Tip 3: Verbreed je horizon: lees, luister, leer
Er is zoveel meer mogelijk dan je denkt. Verleg je grenzen en ga mee op fascinerende reizen met antropologen zoals Margareth Maed, Wade Davis, of anderen om kennis te maken met de oneindige hoeveelheid mogelijkheden van leven die er zijn op deze wonderbaarlijke planeet.
In de woorden van National Geographic onderzoeker Wade Davis:
‘One of the intense pleasures of travel and one of the delights of ethnographic research is the opportunity to live amongst those who have not forgotten the old ways, who still feel their past in the wind, touch it in stones polished by rain, taste it in the bitter leaves of plants. Just to know that Jaguar shamans still journey beyond the Milky Way, or the myths of the Inuit elders still resonate with meaning, or that in the Himalaya, the Buddhists still pursue the breath of the Dharma, is to really remember the central revelation of anthropology, and that is the idea that the world in which we live does not exist in some absolute sense, but is just one model of reality, the consequence of one particular set of adaptive choices that our lineage made, albeit successfully, many generations ago.’
Zijn film ‘Dreams of Endangered Cultures’ wil je minstens 3x zien om de rijkdom van zijn verhaal een beetje tot zijn recht te laten komen. Maar je hoeft niet perse ver te reizen, je kunt je ook laten inspireren door je vrienden, collega’s, en mensen die je zomaar ontmoet. Richt je leven zo in dat je regelmatig sociale inspiratie vindt, het menselijk brein gedijt daar wel bij.
Leg je oor eens te luisteren bij mensen die jou inspireren en die goed zijn in de boel een beetje opschudden, zoals Russell Brand. Zijn perspectief op politieke en historische gebeurtenissen laten een nieuw licht schijnen op wat de media je eerder hadden voorgeschoteld.
Let steeds op wat het verhaal is wat je jezelf vertelt over je leven en de dingen die gebeuren. Kan er iets veranderen of staat het allemaal al vast? Als je merkt dat cognitieve rigiditeit terrein aan het winnen is, sta dan op, ga letterlijk fysiek bewegen, schud even je hele lichaam los, zoals een hondje dat kan, en zet je ‘frisse blik bril’ weer op. Zo ontwikkel je een gewoonte van creativiteit die gewoontes doorbreekt.
